Το παρακατω κειμενο ειναι παρμένο απο τις σοβιετικες πολιτικες εκδοσεις του 1959, και αποτελει μια επισημη αναλυση απο πλευρας του ΚΚΣΕ για το φαινομενο της "προσωπολατριας" οπως το αποκαλεσαν.
Το κειμενο το βάζω για ιστορικους λογους, και θα προσπαθησω να αναρτήσω και αλλα σχετικα, αλλα και μόνο οτι προερχεται απο τους αθλιους οππορτουνες, οι οποιοι φτυνουν εκει που γλυφαν νομιζω δικαιολογει την οποια επιφυλακτικη σταση απεναντι του. Oχι φυσικα στην ωραια αναλυση της "προσωπολατριας" αλλα στο καταποσο αυτα που αναφερονται, οντως μπορουν να αποδοθουν ως κατηγοριες στον Σταλιν, και κυριως οταν απευθύνται απο τετοιους τυπους.
Η αρχη είναι κομμενη λογω φθοράς της πηγης.
[η προσωπλατρια μειωνει το αισθημα]
(...)ευθύνης καθε εργαζόμενου για το μελλον και την επιτυχια του σοσιαλιστικου κινήματος, του εξασθενουν το ανεκτιμητο αισθημα οτι ειναι κύριος της τύχης του, αίσθημα που τόσο καθαρα και πειστικα εκφραζεται στους στιχουν τους κομματικού ύμνου της "Διεθνούς"
Θεοί, αρχόντοι, βασιλιάδες
με πλάνα λόγια μας γελούν,
της γής οι δουλοι κ οι ραγιάδες
μοναχοι τους θα σωθούν
Και όχι μονο αυτό. Αν μεταφερθεί απο τον τομεά της ιδεολογίας στην πρακτικη, η προσωπολατρεία περιορίζει και υπονομευει αναπόφευκτα το βαθύτατο δημοκρατισμο, που ενυπαρχει οργανικά στο σοσιαλιστικο κινημα. Η προσωπολατρεία περιορίζει τους κανονες της ζωής που διαμορφωθηκαν στον πρακτικο αγωνα και βοηθουν τις μαζες να μετεχουν ενεργα στο κίνημα και τους ηγετες να διδασκονται απο τις μαζες, γενικευοντας την πειρα της δρασης και της παλης τους. Αντι γι' αυτούς, εμφανίζονται αλλοι κανόνες, που δίνουν στους ηγέτες απεριόριστα δικαιώματα, και μεταφέρουν το κέντρο του βάρους της καθοδήγησης στις αποφασεις, στις εντολες, στις ντιρεκτίβες ενός προσωπου. Αυτή η πρακτικη υπονομευει όχι μονο την επιθυμία, αλλα και την ιδια τη δυνατότητα εκατομμυρίων εργαζομενων να αναπτύξουν πρωτοβουλία και όλη τους τη δημιουργική δραστηριότητα.
Έτσι η προσωπολατρεία εμποδίζει την προσέλκυση των πλατιών μαζών στον αγώνα κατα του καπιταλισμου και την οικοδομηση της νεας σοσιαλιστικης κοινωνιας. Ενα απο τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα του σοσιαλιστικου κινήματος είναι οτι εχει την ικανότητα να παρακινεί σε ενεργο ιστορική δημιουργία πολλα εκατομμυρια εργαζομενων. Στον αγώνα για την καταργηση του καπιταλισμου και την οικοδόμηση του σοσιαλισμου εχει μεγαλη σημασια να εκμετελλευομαστε αυτο το πλεονεκτημα στον υπερτατο βαθμο΄. Ακόμα και ο πιο μεγαλοφυής νους δεν μπορει να αντικαταστησει το συλλογικο νου των μαζων και του κομματος, ακομα η πιο πλουσια και προσωπικη πειρα δεν μπορει να αντικαταστήσει την συλλογικη πειρα εκατομμυριων ανθρώπων, ακόμα και το πίο μεγάλο κατορθωμα δεν αντικαθιστα τα κατορθώματα των μαζων των εργαζομενων, που μπαίνουν στον αγώνα κατα του καπιταλισμου και οικοδομουν τον σοσιαλισμο.
Βγαίνει λοιπόν το συμερασμα οτι η προσωπολατρία προξενει αμεση ζημια στο σοσιαλιστικο κίνημα, γιατι περιορίζει τις δυνατότητες του να χρησιμοποιει τα μεγαλυτερα ιστορικα του πλεονεκτήματα.
Στίς συνθήκες της προσωπολατρίας δημιουργήται και η δυνατοτητα να εισαχθουν στο σοσιαλιστικο κίνημα φαινόμενα ασυμβίβαστα προς την ουσια του, τυχαία, περιττα, ακόμα και βλαβερα, που συνδεονται με αυτα ή εκείνα τα αρνητικα γνωρίσματα του χαρακτήρα των ξεχωριστών ηγετων.
Οπως ειπαμε, ενας ανθρωπος μπαινει επικεφαλης μιας ταξης ή ενος κινηματος χαρη σε συγκεκριμενα απαραίτηα προσόντα. Αυτα τα προσωντα του δινουν τη δυνατοτητα να αντανακλα βασικα στη δραση του τις αναγκες αυτης της ταξης ή του κινήματος. Πλαι ομως σε αυτα τα απαραίτητα προσοντα ο ανθρωπος που αναδειχνεται ηγετης, μπορει να εχει και προσωπικα γνωρισματα, που ακομα και οταν ειναι δευτερευοντα, μπορουν σε ορισμενες συνθήκες να επηρεασουν αρνητικα την κοινωνικη του δραση.
Ο Στάλιν, πχ, αναδείχτηκε ηγετης χαρη σε μια σειρα, απαραίτητα για το σοσιαλιστικο κίνημα προσόντα, οπως ειναι η αφοσίωση στην υποθεση της εργατικης ταξης, οι οργανωτικες ικανήτητες, η αδιαλλαξία στον αγωνα κατα των εχθρων. Ο Σταλιν προσφερε υπηρεσίες και στον τομεα της θεωρίας, κυριως σαν εκλαικευτης του μαρξισμου λενινισμου. Ολα αυτα εδωσαν στον Σταλιν τη δυνατοτητα να καταλαβει μεγαλη θεση στο κομμα και στο κρατος, καθως και στο διεθνες εργατικο κινημα.
Στο χαρακτηρα ομως του Σταλιν υπηρχαν και αλλα γνωρίσματα που για αυτα ο Λενιν ειχε κιόλας επιστήσει την προσοχη του κόμματος. "Οταν ο σύντροφος Σταλιν εγινε γενικός γραμματεας, συγκεντρωσε στα χερια του απεριοριστη εξουσια, - εγραφε ο Λενιν- και δεν είμαι βεβαιος πωε θα μπορει παντα να χρησιμοποιει αυτη την εξουσια με αρκετη περισκεψη..." "Ο Σταλιν ειναι πολυ βαναυσος" - διαπιστωνε ο Λενιν, τονίζοντας ακομα πως τον χαρακτηριζε ελλειψη ανοχης, εντιμότητας και φροντίδας για τους συντρόφους, πως ήταν ιδιοτροπος κτλ (Β.Ι.Λενιν, "Απαντα", τομ, 36, σελ. 544-546). Με τον καιρό τα αρνητικα γνωρίσματα του Σταλιν ενταθηκαν ακόμα περισσοτερο, ιδιαιτερα στην τελευταια περίοδο της ζωής του.
Η κατασταση όμως, οπου αναπτύχθηκε η δραση του Στάλιν, ηταν εξαιρετικα περιπλοκη. Η οικοδομηση του σοσιαλισμού σε μια οικονομικα καθυστερημενη χώρα, σε συνθηκες καπιταλιστικης περικύκλωσης, σκληρής ταξικής παλης και επιθεσεων απο την πλευρα των εχθρικων προς το κομμα τασεων, απαιτουσε εξαιρετικο συγκεντρωτισμο. Ο Σταλιν προσπαθησε να εφαρμοσει τον συγκεντρωτισμο στον υπερτατο βαθμο. Παραβίαζε σοβαρα της υποθήκες του Λενιν, καταπατουσε παραφωρα τους λενινιστικους κανόνες καθοδήγησης, εκανε αυθαιρεσίες και καταχρήσεις εξουσιας. Στις συνθήκες αυτες τα αρνητικα ατομικα του γνωρίσματα αρχισαν να επηρεαζουν σημαντικα την κοινωνικη και κομματικη του δράση, καθως και τη ζωη του κομματος και της χωρας. Ετσι εκδηλωθηκαν μερικα φαινομενα βαθια ξενα προς τον μαρξισμο - λενινισμο, και το σοσιαλισμο σαν κοινωνικο συστημα:
• απομακρυνση απο τις δημοκρατικες αρχες σε πολλα ζητηματα της πολιτικης,
• Βαρειες παραβιασεις της σοσιαλιστικης νομιμοτητας,
• Μαζικοι διωγμοι εναντιον εντιμων σοβιετικων ανθρώπων,
• Προώθηση σε σοβαρες θεσεις διαφορων εντελως ακαταλληλων, ξενων προς το κομμα, ανθρωπων, που αποκτουσαν την εμπιστοσυνη με την κολακεια και τη δουλοπρεπεια.
Οι εχθροί του σοσιαλισμού προσπάθησαν να χρησιμοποιησουν αυτα τα γεγονότα για να αποδείξουν πως οι καταχρήσεις της εξουσιας και αλλες διαστρεβλωσεις απορρεουν δήθεν απο την ιδια την ουσια του σοσιαλιστικου συστήματος. Αυτο βεβαια ειναι καθαρη συκοφαντία. Αντίθετα ο σοσιαλισμος προυποθετει την σοσο το δυνατο μεγαλύτερη αναπτυξη της συλλογικης καθοδηγησης, τον αποτελεσματικο ελεγχο των καθοδηγητων απο τις μαζες, την πλατια δημοκρατια για τους εργαζόμενους, την κριτικη και την αυτοκριτικη. Η παραβίαση αυτων των κανονων απο τον Σταλιν ερχόταν σε αμεση αντίθεση με τους νόμους της ζωής της σοσιαλιστικής κοινωνιας, και καθε αλλο παρα ηταν συνεπεια αυτων των νόμων.
Αυτα τα αρνητικα φαινόμενα δεν αλλαξαν βεβαια το σοσιαλιστικο χαρακτηρα της σοβιετικης κοινωνιας. Και σε αυτην την περιοδο η σοβιετικη κοινωνια εξακολουθησε να αναπτυσσεται στο σοσιαλιστικο δρόμο, στο δρόμο της εδραίωσης της κοινωνικης ιδιοκτησιας στα μεσα παραγωγης, της γρήγορης αναπτυξης των παραγωγικων δυναμεων, της ανόδου της ευημεριας, του πολιτισμου και της συνειδητοποιησης των εργαζομενων. Παρα τις αρνητικες συνεπειες της προσωπολατριας του Σταλιν, οι λαοι της χωρας μας εξασφαλισαν σε αυτη την περιοδο σημαντικες νίκες. Οι επιτυχίες ομως θα ηταν ακόμα μεγαλυτερες, εαν δεν υπηρχαν τα λάθη του Σταλιν και η προσωπολατρια.
Η προσωπολατρια, λοιπον, ειναι ξένη προς το ολο πνευμα και τις αναγκες του σοσιαλιστικου κινήματος, ασυμβίβαστη με τον μαρξισμο - λενινισμο. Δεν ειναι τυχαίο το γεγονος οτι ο Μαρξ, ο Ενγκελς, ο Λενιν πολεμουσαν παντα καθε εκδήλωση προσωπλατρίας, δεν ανεχονταν τις κολακείες και τις υμονολογίες και πολλες φορες προειδοποιουσαν την εργατικη ταξη και το κομμα της να προσεχουν πολυ την υπερεκτίμηση και τα εγκώμια προς τους ηγετες.
Το Κομμουνιστικο Κομμα της Σοβιετικης Ενωσης, ακολουθωντας το πνευμα αυτων των παραδόσεων του επαναστατικού κινήματος, έκανε αποφασιστικό αγώνα κατα της προσωπολατρίας του Στάλιν. Το κομμα προεβλεπε, βεβαια και πρίν ακόμα απο το 20ο συνέδριο, οτι η απόφαση να πεί στο λαό όλη την αλήθεια για τις καταχρήσεις εξουσίας και η ανοιχτη καταδίκη της προσωπολατρίας του Σταλιν θα προκαλουσαν στις γραμμες του κόμματος και στο λαό καποιο συναισθημα πικρίας, θα προξενούσαν ορισμένες απώλειες, θα δημιουργούσαν προσωρινές δυσκολίες για το ΚΚΣΕ και τα αλλα μαρξιστικα-λενινιστικα κόμματα. Το κομμα ομως αποφασισε θαρραλεα να κανει αυτο το βήμα. Αυτή η πραξη ηταν πραξη μεγαλου πολιτικου θαρρους, νεα απόδειξη της ανώτερης πολιτικης ωριμότητας του ΚΚΣΕ. Το κόμμα πίστευε οτι η υποθεση του κομμουνιμου, σε τελευταια αναλυση, κερδίζει απροσμέτρητα απο την αποφασιστική απόρριψη της κληρονομιάς της προσωπολατρίας.
Ο αγώνας του ΚΚΣΕ κατα της προσωπολατριας περιλαμβανε, απο τη μία μερια, διαπαιδαγωγική και ιδεολογική δουλεια και, απο την αλλη, διάφορα μετρα με σκοπο να αποτραπεί καθε δυνατότητα εμφάνισης της προσωπολατρίας, να αναπτυχθεί η σοσιαλιστικη δημοκρατια και να αποκατασταθουν οι λενινιστικοι κανονες της κομματικης ζωης. Καθορίζοντας τους νόμους της ζωής του κόμματος, το Προγραμμα του ΚΚΣΕ, που ψηφιστικες απο το 22ο συνεδριο, τονίζει οτι "η προσωπολατρία και οι συνδεδεμενες με αυτη παραβιασεις της συλλογικοτητας της ηγεσίας, της εσωκομματικης δημοκρατιας και της σοσιαλιστικης νομιμοτητας δε συμβιβάζονται με τους λενινιστικους κανόνες της κομματικης ζωής." Αυτες οι θεσεις εδραιωθηκαν οργανωτικα στο νεο Καταστατικο του ΚΚΣΕ. Στο Καταστατικο προβλεπονται μετρα που στρεφονται κατα της δυνατοτητας να συγκεντρωθει υπερμετρα εξουσια στα χερια μερικων στελεχων και να ξεφύγει απο τον συλλογικο ελεγχο (συστηματικη ανανεωση ολων των καθοδηγητικων οργανων, ενισχυση της αρχης των εκλογων και του απολογισμου κτλ)
Ο αγωνας του ΚΚΣΕ κατα της προσωπολατρειας εχει τεραστια πρωταρχικη σημασια για το παγκοσμιο κομμουνιστικο κινημα.
Η αστικη ταξη, καθως και οι ρεφορμιστες και οι ρεβιζιονιστες ολων των ειδων, προσπαθησαν ανα εκμεταλευτουν την κριτικη της προσωπολατρειας του Σταλιν να συκοφαντήσουν την Σοβιετικη Ενωση και το σοσιαλιστικο συστημα, να υπονομευσουν το ηθικο κύρος του Κομμουνιστικου Κόμματος της Σοβιετικης Ενωσης και να προκαλεσουν διχόνοιες και συγχυση στο εργατικο κίνημα. Ολες ομως αυτες οι απόπειρες χρεωκόπησαν, Παρ' ολες τις προσπάθειες των λακέδων του ιμπεριαλισμου, γενικο αποτελεσμα της πάλης κατα της προσωπολατρείας ειναι η παραπέρα ανοδος του κομμουνιστικου κινήματος, η εδραίωση της συσπειρωσης και της ενοτητας του.
Τα μαρξιστικα - λενινιστικα κομματα κατόρθωσαν να αποκρουσουν εγκαιρα και τις μηδενιστικες αντιλήψεις για το ρόλο των καθοδηγητων, τις αναρχικες διαθεσεις, που υποδαυλιζονταν εντατικα απο τους εχθρους του σοσιαλισμου. Η αντιδραση απο παλια εχει για σκοπο της να συκοφαντει, να δυσφμιζει τους ηγετες των εργαζομενων, προσπαθωντας ετσι να υπομονομευσει και να αποδιοργανωση το εργατικο κινημα. Στη συντριπτικη τους ομως πλειοψηφια, οι μαζες των εργαζομενων καταλαβαίνουν οτι το κυρος και η δημοτικότητα των εξαιρετων ηγετων της εργατικης τάξης δεν εχουν τιποτα το κοινο με την καταδικασμενη απο το κομμα προσωπολατρία. Το κυρος και η δημοτικότητα δεν ειναι μονο νομιμη συνεπεια της δρασης των καλυτερων ηγετων της εργατικης ταξης. Ειναι ταυτοχρονα και σπουδαίο οπλο του εργατικου κινηματος στον αγωνα για το σοσιαλισμο. Αυτο το δειχνει ολη η πειρα του απελευθερωτικου αγωνα των εργατων. Χωρις ηγετες με κυρος, συνδεμενους με τις μαζες και λαοφιλεις, δεν μπορει να υπαρξει ουτε οργανωμενο εργατικο κινημα, ουτε μεγαλες νικες στον αγωνα για το σοσιαλισμο. Οπως εγραφε ο Λενιν, η "εργατικη ταξη που διεξαγει σε ολο τον κοσμο δυσκολο και επιμονο αγωνα για την πληρη της απελευθερωση, χρειαζεται ηγετες με κυρος". Οι καλυτεροι ηγετες της εργατικης ταξης, που συνδεονται στενα με το λαο και καθοδηγουν με επιτυχια των αγωνα των εργαζομενων για τα ζωτικα τους συμφεροντα και ιδανικα, παιζουν εξαιρετικο ρόλο στην ιστορια και αξιζουν την αγαπη του λαου.
Κουουσίνεν,Αρμπάτωφ, Μπελιακώφ κ.α.
Βασεις του Μαρξισμου-Λενινισμου, Κρατικες Πολιτικες Εκδόσεις, Μόσχα 1959, εκδ. ΓΝΩΣΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου